Sưu Khảo : Đôi Mắt trong Thi Ca (đoạn 2)

Những "con mắt trần gian" có thể tạo ra những hình ảnh tương phản trong lòng khách thơ, đôi khi ngọt ngào nồng ấm, lúc hắt hiu trầm lặng, khi dịu dàng thương yêu, lúc đắng cay thù ghét, bộc lộ tâm tư giữa bao chìm nổi chênh vênh trong biển đời dâu bể mù khơi bập bềnh sóng nước chẳng biết trôi về đâu … Đó là những ánh mắt của thân thiết gắn bó, của đau thương chia lìa, của nhớ thương tiếc nuối ..

Những con mắt tình nhân
Nuôi ta biết nồng nàn
Những con mắt thù hận
Cho ta đời lạnh câm
Những mắt biếc cỏ non
Xanh cây trái địa đàng
Những con mắt bạc tình
Cháy tan ngày thần tiên
Những Con Mắt Trần Gian (Trịnh Công Sơn)

Những con mắt đáng thương đáng nhớ trên cõi đời nầy đâu phải chỉ của người tình riêng tư , mà có thể là đôi mắt của một người bạn tri kỷ .Trong "Nốt Trầm Cuối của Khúc Tình Ca", nhà thơ Trần Hoan Trinh của "Tiếng Chim Ngoài Cửa Lớp" đã nhớ đến ánh mắt bơ vơ của người bạn tri âm, nhạc sĩ Trần Đình Quân :Anh trở về đôi mắt bơ vơ
Vai nặng trĩu nỗi buồn trần thế
Còn nhớ không Khúc Tình Ca Xứ Huế
Lời tự tình một thuở thanh xuân?
(Trần Hoan Trinh)

Ánh mắt là bốn mùa mưa nắng, của cỏ hoa tình tự, của hương trời nhụy đất ngất ngây .. của vũ trụ vô biên, của tình yêu bất tận ...
"Bốn mùa nhung nhớ mênh mông ...Mắt em Xuân, Hạ, Thu, Đông diệu vời". Bốn mùa khe khẽ câu tình tự, dáng ngọc em về xõa tóc bay, kỷ niệm vây trùng khung trí nhớ, chuếnh choáng tình tôi sóng mắt đầy:

Mắt em ô cửa mùa Xuân
Nắng mai chan chứa, hương Xuân dạt dào
Gió Xuân mơn trớn má đào
Hoa Xuân rực rỡ, duyên chào tình XuânMắt em phượng đỏ trưa Hè
Sân trường gợi nhớ tiếng ve gọi người
Vườn xanh, hoa bướm mong chờ
Sao khuya rạo rực ngỏ lời phượng yêuMắt em chiều tím đồi Thu
Trăng soi bàng bạc, thẩn thơ nai vàng
Suối buồn róc rách âm vang
Nắng thu chan chứa tơ vàng mắt naiMắt em hiu hắt rừng Đông
Lá rơi về cội, mênh mông chim trời
Tình thơ gác trọ ai chờ
Ấm môi anh lạnh mơ hồ mắt em
Mắt Em (Thái Sơn NDT)

Nói về đôi mắt đẹp của mùa Thu, chắc hẳn chúng ta sẽ nhớ đến câu trong truyện Kiều khi Nguyễn Du tả sắc đẹp của Thúy Kiều: "Kiều càng sắc sảo mặn mà, so bề tài sắc lại là phần hơn" … chắc chắn là nhờ đến đôi mắt mùa thu của Kiều:Làn thu thuỷ, nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh
Truyện Kiều (Nguyễn Du)

"Thu thủy" nghĩa là con mắt long lanh trong trẻo như dòng nước mùa thu. "Xuân sơn" là núi mùa xuân xanh thắm, ví với lông mày người con gái đẹp. Ngoài ra còn có từ "thu ba" tức là sóng mùa thu, mắt con gái lấp lánh trong sáng như sóng mùa thu .. mà ta thấy trong đoạn thơ:

Áng đào kiểm đâm bông não chúng,
Khoé thu ba rợn sóng khuynh thành,
Bóng gương lấp loáng trong mành,
Cỏ cây cũng muốn nổi tình mây mưa.
 
Chìm đáy nước cá lừ đừ lặn,
Lửng lưng trời nhạn ngẩn ngơ sa,
Hương trời đắm nguyệt say hoa,
Tây Thi mất vía, Hằng Nga giật mình.
Cung Oán Ngâm Khúc (Nguyễn Gia Thiều)

"Mắt xanh" như sóng nước hồ thu của Thúy Kiều đã được Từ Hải khen tặng là "con mắt tinh đời" ..Trong buổi đầu gặp gỡ, Từ Hải và Thúy Kiều đã tâm đầu ý hợp …

Khen cho con mắt tinh đời
Anh hùng đoán giữa trần ai mới già !
Một lời đã biết đến ta,
Muôn chung nghìn tứ cũng là có nhau

Thử đọc lại đoạn văn của Thanh Tâm Tài Nhân (Kim Vân Kiều truyện) –hồi 17- diễn tả mẫu đối thoại giữa Từ Hải và Thúy Kiều :
Minh Sơn (Từ Hải) hỏi : "Ta nghe nàng tới chốn này đã một năm qua mà chưa một ai lọt vào con mắt, điều đó có thực tế không ?"
Thúy Kiều đáp: "Người ta đồn đại quá lời, chứ thiếp tôi đây chẳng qua cũng phải chọn người mà kết giao, nhận xét phẩm hạnh mà đối đãi, cho nên chẳng dám vội đem gan óc gửi vào những đám tục trần ......................
Minh Sơn mỉm cười mà rằng: "Khen nàng quả có con mắt tinh đời, anh hùng đoán giữa trần ai mà không nhầm lẫn"
Nàng rằng : "Đôi con ngươi của thiếp tức là cặp mắt để nhìn anh hùng, có đâu lại nhầm lẫn được ?"
Minh Sơn rằng : "Tốt lắm! Tốt lắm! Nếu vậy thì ta với nàng kể từ hôm nay đã gặp tri kỷ rồi đó " .
Từ Hải không khinh khi và trách móc Kiều bán thân ở chốn lầu xanh, mà còn đem tất cả tấm lòng thành thật, "tâm phúc tương cờ" (lòng dạ hẹn nhau) mà đối xử với Kiều rất chân tình tử tế . Người được nàng đem "mắt xanh – tinh đời" để ý phải xứng đáng là kẻ anh hùng quân tử. Đúng là đôi mắt tri âm tri kỷ của "trai anh hùng gái thuyền quyên" ..Trong đôi mắt thân thương và trìu mến đã chứa đựng tất cả những hình tượng tự nhiên trong sáng, tình cảm thiết tha va trân quí nhất của con người : tình yêu nam nữ, tình yêu tổ quốc, tình gia đình, tình thiên nhiên …

trong mắt em
chị thấy cả giòng sông
rêu xanh cố đô hiền
trong mắt em
chị thấy gió đìu hiu
quấn quyện làn sương mỏng
trong mắt em
chị thấy dáng mẹ hiền
đang run rẩy trong đêm
trong mắt em
chị thấy trời gió cuộn
sóng ào ạt đời em
trong mắt em
chị thấy giọt giọt đầy
rưng rưng tràn mi mắt …
Trong Mắt Em (Phi Yên)

Điểm tiếp cận đầu tiên khi hai người gặp nhau chính là những ánh mắt nhìn nhau. Những ánh mắt đó đã phát sinh những luồng giao cảm … thật dễ thương, dễ có thiện cảm, hoặc đáng ghét để muốn rời xa liền . Đôi mắt chính là trung tâm điểm quan trọng dễ thu hút và quyến rũ nhất trên khuôn mặt.
"Màu nắng hay là màu mắt em …"
Chính màu sắc của đôi mắt cũng đã góp phần tạo nên những nét tuyệt vời có hấp lực làm đắm say người đối diện, mỗi màu sắc khác nhau đã tạo nên những dáng dấp riêng biệt làm cho cách nhìn thể hiện nhiều phong cách khách nhau : lúc hiền từ gợi cảm, lúc thật nồng nàn đắm đuối, lúc thông minh chinh phục, lúc ngây thơ trong trắng, lúc dây dưa mùi mẫn, lúc buồn chia ly não nuột …dấu đi tình rã dưới chân,
trên đầu hư huyễn lá đan nếp sầu,
tiền duyên ủ mộng lên nhau,
kiếp sau thắp đuốc soi màu mắt em ...(VNL)

Mắt trong thi ca có nhiều màu sắc diệu vợi … mà phải kể đến đầu tiên là mắt xanh .
Trong Truyện Kiều, Từ Hải biết tiếng Thuý Kiều là người tài sắc, chàng đến tìm Kiều ở thanh lâu và hỏi nàng:

"Bấy lâu nghe tiếng má đào
Mắt xanh chẳng để ai vào có không ?
Một đời được mấy anh hùng
Bỏ khi cá chậu chim lồng mà chơi!"

Mắt xanh bắt nguồn từ chữ "thanh nhãn", tức tròng mắt màu xanh đen, còn chung quanh là màu trắng. Có một truyền thuyết kể rằng : "Nguyễn Tịch sống đời nhà Tấn, là một trong bảy người hiền ở Trúc Lâm. Ông có nhiều tài năng thơ, đàn, hát đều giỏi. Tương truyền ông uống rượu có khi say liền sáu mươi ngày. Ông cho cuộc đời là đáng chán, công danh sự nghiệp là phù vân. Có những đêm trường quạnh quẽ với bình rượu bên người, thao thức năm canh không ngủ, ông đã tự hỏi: "bồi hồi hà sở kiến, ưu tư độc thương tâm" (bồi hồi thấy gì đây, lo lắng thêm đau lòng) . Có khi ông đánh xe đi chơi cùng trời cuối đất, rồi trở về, khóc lóc thảm thiết. Ông thường ước mơ một xã hội không kẻ thống trị, không có người giàu, người nghèo và mọi người được tự do, không bị trói buộc. Nguyễn Tịch có đôi mắt huyền bí lạ lùng; khi ông tiếp khách người quân tử hay người ông yêu thích thì mắt ông xanh đen; khi có khách người tầm thường hay ông không ưa thì mắt ông toàn lòng trắng ". Và từ đó "mắt xanh" có nghĩa là vừa ý bằng lòng.

Bể xanh lấp loáng tận trời xa,
Đây ngỡ màu xanh mắt tỏa ra.
Nước bạc mài nên nghìn mũi kiếm,
Đầm im rơi xuống một sao sa.
Mắt Toả Sắc Xanh (Hồ Xuân Hương)

Màu mắt xanh biểu tượng cái đẹp nguyên trinh, yêu kiều, tha thiết và nồng nàn .. Một màu mắt tạo ra sự linh diệu ngập tràn cảm xúc. Ánh mắt đó "không chấn song...mà cầm gian Nhật Nguyệt " :

Mắt xanh con chim chài
Đậu trên cành thầm lặng
Nàng soi cùng bóng cây
Em nghiêng thân hoa gầy
Mắt hé mầm lá biếc
Ta nửa đời đơn chiếc
Tựa gốc nàng "tọa vong"
Mắt em không chấn song
Mà cầm gian Nhật Nguyệt
Ơi hỡi! Nàng xanh biếc
Thả đôi mắt tình bay
Ta xòe hồng đôi tay ….
Mắt Xanh (Phạm Thiên Thư)

Chưa gặp em tôi vẫn nghĩ rằng
Có nàng thiếu nữ đẹp như trăng
Mắt xanh lả bóng dừa hoang dại
Âu yếm nhìn tôi không nói năng...
Tự Tình Dưới Hoa (Đinh Hùng)

Nuớc buồn cũng bởi mắt em xanh
Hồ biển rưng rưng biếc mấy thành?...
Nụ Cười Thương Nhớ (Đinh Hùng)

Tôi nhìn cặp mắt trong xanh ấy
Để thấy hồn tôi trong mắt xanh.
Thuyền mộng lênh đênh vào xứ lạ,
Chèo đưa nét nhạc lượn mong manh.
Hương (Đinh Hùng)
 
Thi sĩ Nguyễn Nhược Pháp (tác giả bài thơ Đi Chùa Hương) với những câu thơ hóm hỉnh, thanh tao, đầy thi vị, với vài nét phát họa đơn sơ đã đưa trí tưởng người đọc sống lại những ngày xưa thân ái, giữa thoáng buồn vui lẫn lộn của lứa tuổi đầy hồn nhiên, xao xuyến, bâng khuâng, e thẹn, ngập ngừng qua đôi "mắt xanh nhìn man mác" ...

Cuối đầu nàng tha thướt
Yêu kiều như mây qua
Mắt xanh nhìn man mác
Mỉm cười vê cánh hoa
Tay Ngà (Nguyễn Nhược Pháp)

Màu mắt tím cũng phảng phất trong thi ca. Có thể chúng ta không thấy màu mắt tím trên cặp mắt giai nhân ở ngoài đời, nhưng màu tím đó đã tượng trưng cho những gì đậm đà da diết, cái duyên dáng êm đềm, sâu đậm khó diễn tả, đã tạo sự kỳ diệu cho tâm linh. Một màu mắt mang chút gì huyền ảo pha trộn mộng mơ lãng đãng với nỗi buồn thấm thía khó diễn tả :Mắt em tím để hồn anh mơ mộng
Đêm tương tư tha thiết bóng hình ai
Hoa tàn phai mùi hương xưa phảng phất
Em đi rồi ngàn nỗi nhớ vây quanh
Mắt Tím (Bảo Cường)

Màu mắt biếc tượng trưng cho sự trong sáng và ngây thơ, một màu mắt không bị vẫn đục vì gió bụi của thời gian. Bài thơ Tống Biệt Hành của Thâm Tâm đã diễn tả sự xao xuyến bâng khuâng của buổi tiễn đưa bịn rịn và lưu luyến kẻ ở người đi, khi có sự xuất hiện đột ngột của người em gái với đôi mắt biếc … làm sóng lòng phải dạt dào chao động , khi mà "bóng chiều không thắm, không vàng vọt . Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong?" và cô gái thẹn thùng trao kỷ vật "chiếc khăn tay" đẫm lệ cho người đi:

Trời chưa mùa thu, tươi lắm thay,
Em nhỏ ngây thơ, đôi mắt biếc
Gói tròn thương tiếc chiếc khăn tay
Tống Biệt Hành (Thâm Tâm)

Ánh mắt biếc đó đã tạo những gợn sóng lăn tăn trên những dòng sông thơ nhạc triền miên chảy mãi về một chân trời vô tận, làm xao động tình người khôn nguôi, dù một mai kia hai kẻ xa cách nhau ở bất cứ một chân trời góc bể nào . Có hình ảnh nào thật dễ thương và trữ tình như :

Đôi mắt biếc hồn nhiên mầu nắng hạ,
Bờ mi cong khép nép dáng thu buồn,
(Mùi Quí Bồng)

đã gợi nhớ hình ảnh sầu mộng của người em gái thơ ngây:
Của những đêm sầu tím hồn thao thức,
Và những ngày vàng ấm tóc mây buông.
(Mùi Quí Bồng)

Ánh mắt biếc đó cứ vương vấn hoài một kỷ niệm xa xăm nào đó, khó phai nhòa trong trí tưởng :

Mắt biếc năm xưa nay đâu
cánh sao còn đây tóc mây nào bay
Phố vắng mênh mang mưa rơi
ước mơ nào nguôi tình đã phai rồi
Mắt biếc (nhạc Ngô Thụy Miên)

Mắt em sóng biếc gợi buồn,
Tóc mây buông thả gọi hồn tơ vương,
Đôi bờ tinh thể kim cương,
Dạt dào ngắm mãi anh thương từ đầu
Mắt Biếc (Việt Hải)

nhất là tuổi học trò hồn nhiên trong trắng, ngồi trong lớp mà hồn thả tận đâu đâu:

bên kia lớp em ngồi hong sách vở
tuổi mười lăm anh đâu thể nói gì
em còn nhỏ, em chỉ là mắt biếc
dấu trời xanh trong cửa sổ linh hồn
em chỉ là mắt biếc
(Vỹ Nhi)

Một ánh mắt bất chợt, một bóng dáng dịu dàng tha thướt nào đó ngẫu nhiên bắt gặp trên đường đời xuôi ngược, một hình ảnh bình dị chân quê ngập ngừng lặng lẽ, bên dòng sông bập bềnh trăng nước vơi đầy, tỏa hương thơm ngào ngạt vào khu vườn thân thiết ban sơ, hồn nhiên, lưu luyến của thuở ban đầu ai mà chẳng có ...

Đôi mắt ai ngang qua
vướng hồn tôi ở lại
chia tay về nhớ mãi
đường đi mộng trải dài Đôi mắt ai thôi miên
thêm nụ cươì ngoan hiền
khiến lòng tôi xao xuyến
chợt thấy đời bình yên Đôi mắt ai hay khóc
như cơn mưa mời mọc
loang hồn tôi thấm ướt
cho hoa đời nẩy lộc Đôi mắt ai độ lượng
trong em cả thiên đường
tôi thẫn thờ vương vấn
ôi đôi mắt tôi thương ....
Đôi Mắt (Mỹ Ngọc)

Mắt nâu huyền như hạt dẻ … đã làm cho cả đồi núi rừng thu sững sờ ngơ ngác. Tiếng sương mù huyền ảo giao hưởng với tiếng lá vàng rơi, đã tạo nên những chuỗi âm thanh trác tuyệt với những nhịp rung chơi vơi bất tận:

Này yêu dấu mùa thu về hôm nao
Em thả tóc xanh bay theo mây đào
Em thắp hồn lên nâng cao ý nhạc
Trong lời ru biếc có ánh trăng saoNày em nhé mắt nâu qua rừng thu
Trông bóng thời gian nhả tiếng sương mù
Chiều rơi lá chín thương em hương lụa
Anh nhặt thu về xây tím áng thơNày em hỡi dòng sông trôi xa xôi
Nhạc vỡ trong lòng nhạc ứa đầy vơi
Chiều sao hoang vắng vàng phai sắc lá
Anh viết tình thu trên môi em thôi
Thu Về Hôm Nao (Phạm Anh Dũng)

Đôi mắt huyền đen nhánh, tròn xoe, long lanh như hạt nhãn, thật dễ thương và dễ say đắm hồn người .. khi ánh mắt đưa ngang :

Bực mình con mắt liếc ngang
Để tim lỗi nhịp tơ đàn run nhanh
Như tia chớp liếc trời xanh
Để mây vần vũ hóa thành mưa rơi!
Chỉ là cái liếc ngang thôi
Mà mơ mộng mãi bởi đôi mắt huyền
Mắt nhìn như nụ cười duyên
Để đôi má lúm đồng tiền dễ thương
Hè về tạm biệt mái trường
Xa con mắt liếc buồn vương vấn lòng
Biết rồi có gặp lại không
Giữ con mắt liếc nằm trong mắt mình.
Con Mắt Liếc Ngang (Vũ Hải Đoàn)

Tôi nhớ ngày qua
Xinh xinh cô em đôi mắt dịu buồn
Hồn đắm mơ say
Tim tôi rộn ràng tình đầu mong nhớ
Đôi mắt huyền ơi, rung lên bên tôi đôi tim nhịp nhàng
Ngày tháng xuôi sang
Cô em hững hờ tình tôi thờ ơ
Đôi mắt huyền ơi
Hay chăng tôi yêu say sưa nồng nàn
Đã mấy thu sang
Duyên em hững hờ, tình tôi thờ ơ
Đôi Mắt Huyền (nhạc Thông Đạt)

Biển màu của mắt ... nhất là đôi mắt u hoài của người con gái Tôn Nữ là tâm hồn của Huế thơ, Huế mộng, Huế thương, Huế nhớ, Huế tình ... dù ở bất cứ phương trời nào xa ngái...nôn nao lòng kẻ đi đã lâu mà chưa về lại :
Hương Giang nào biết nông sâu
Thuyền tôi chìm giữa biển mầu mắt em
Môi thơm xinh nụ cười hiền
Giọng em rất Huế như chim gọi mùa ...
Bài Thơ Tôn Nữ (Phạm Ngọc)

Đôi mắt là nguồn cảm hứng dạt dào bao la, là cái rung động man mác trữ tình, là xúc cảm hồn nhiên dịu dàng, là những hình ảnh thần tiên, thầm lặng, êm ái, ngọt ngào, lắng động và bất chợt ru em ngủ ….

Nhắm đi đôi mắt mơ huyền
Thả hồn trôi nhẹ chiếc thuyền mong manh
Thuyền ai đầy ắp tình xanh
Gió đưa thuyền nhẹ lên gành suối tiên
Ngủ đi đôi mắt nai hiền
Thuyền ơi chèo gánh ưu phiền ra khơi
Giữa giòng tình bỗng chơi vơi
Bám theo bèo nổi tình bơi theo thuyền
Say đi đôi mắt nâu huyền
Trương Chi tiếng sáo nghiêng nghiêng thuyền tình
Dưới trăng giờ có đôi mình
Mái chèo khua nhẹ rung rinh sao trời ...
Mắt Mơ (VNL)

Như vậy thì màu sắc của mắt là một trong những cái duyên dáng để điểm tô nhan sắc của phái đẹp .Theo một Tạp Chí Thời Trang Trẻ : "chỉ với những hộp màu đơn sắc, bạn hãy tìm cách thể hiện tình cảm qua ánh mắt và đó cũng chính là nghệ thuật trang điểm biểu cảm nhờ vào cách tạo chiều sâu cho đôi mắt" và cũng đã phân loại nhiều kiểu trang điểm khác nhau dựa trên màu sắc , tạo nên những ánh mắt sắc sảo kiểu nữ hoàng Cleopatre, mắt mơ màng quyến rũ, lạnh lùng thu hút, đôi mắt buồn như đang chờ đợi, đôi mắt ngây thơ trong sáng, mắt sâu thẳm trầm lặng, nồng nàn ấm áp, hoặc lối trang điểm gọi là "mắt ấn tượng" làm trong sáng và nổi bật trên khuôn mặt phụ nữ .Nỗi niềm suy tư từ đôi mắt đẹp khó mà chắp cánh bay đi, cứ ám ảnh và quanh quất mãi đâu đây. Đó là điểm tựa với tất cả hân hoan, tin yêu và hy vọng . Đôi mắt đó là cõi thiên tiên để tâm hồn bay vào trú ngụ, thả lòng dạo chơi thanh thản và thật bình an …

Bạn thân, yêu bạn vì đôi mắt đẹp,
Linh hồn ta bất định sẽ lênh đênh
Lả lướt, giữa sóng mắt yêu của nàng.

Ta muốn thoải mái trên cánh thời gian
Chìm sâu đôi mắt ngây thơ của ta
Trong nước hồ đẹp vô ngàn của bạn.

Giữa xanh ngọc bích của đôi mắt trong
Thuyền ta mê say lượn duới liễu hè.
Bạn cứ mở đôi mắt xanh sáng suốt
Ta bơi hạnh phúc trong hồ trân châu .
Vì Đôi Mắt Đẹp (Xuân Duyệt - Duyên Thương)
(dịch từ bài thơ Pháp Ngữ "A une dame, Acupunctrice "của chính tác giả)Đi giữa khu vườn xuân đầy thơ mộng, có những chàng trai cảm thấy đời buồn vui bất chợt vu vơ, dù khu vườn đầy hoa thơm cỏ lạ, nhưng trong lòng vẫn cảm thấy thiếu vắng một cái gì đó, bâng quơ, nhẹ nhàng, phải chăng … một ánh mắt dịu hiền :

Đi mê man giữa khu vườn
hoa và hoa vẫn như tuồng thiếu hoa
thiếu mùi hương ngấm trong da
thiếu đôi mắt ướt liếc qua mỗi ngày
tưởng rằng thiếu
có đâu hay
em là hoa nở mỗi giây tuyệt vời
Và em, hoa nói tiếng người (Lê Hân)

Ánh mắt trìu mến của dỗi hờn duyên dáng và nhớ thương đậm tình, những lời trách yêu ngọt ngào, êm ái làm sao . Đó là những khát khao giao cảm, những rung động dịu dàng, xao xuyến tâm hồn thi nhân:

Bởi mắt nhớ ai nên mắt dỗi
Tội tóc hờn có lỗi chi đâu
Bởi mắt nhớ ai nên mắt ướt
Tội tim buồn sướt mướt đêm thâu...
(Vương Uyên)

Đôi mắt đã được các thi nhân diễn tả bằng những hình ảnh trừu tượng hoặc cụ thể, huyền hồ hay chân thật . Dù là hình ảnh thế nào chăng nữa, mỗi biểu tượng của đôi mắt cũng đều có sức hấp dẫn và âm hưởng riêng biệt, đã đem lại những nỗi nhớ thương ăm ắp trong tình yêu tha thiết dâng đầy, cho nỗi lòng tương tư da diết ngày đêm. Mỗi hình ảnh tiêu biểu của cánh "cửa sổ linh hồn" đều mang những nét tinh tế, lúc nhẹ nhàng thanh tao, lúc tê tái nao lòng, lúc lặng lẽ mơ màng, lúc xúc động bất ngờ … đã tạo nên những nhịp tim rung động cho thi nhân Đôi mắt đã đem lại thi ảnh tuyệt vời, âm điệu trầm bổng réo rắt, cái trực giác thâm sâu chiếm trọn cả tâm hồn thi nhân . Nhìn vào đôi mắt, là thả hồn phiêu du vào cõi mộng, giao hưởng với sắc màu và âm thanh, dấn thân đi tìm tòi và khám phá những khung cảnh mê hoặc, lạ lùng, mơ hồ, quyến rũ làm sao …

Ngày xuân mắt lá về gần
Xanh màu tóc, xanh bàn chân bé rồi
Thơm tho đất một chỗ ngồi
Cánh hoa vàng dại bồi hồi nở chưa .
Mắt Lá (Từ Kế Tường )

Mắt nai tơ thật hiền diệu, khe khẽ êm ái làm sao ….

Ô kìa, đôi mắt nai tơ
Vì ai ta lại làm thơ yêu đời
Tập Nói (Nghiêm Xuân Cường)

Tròn xoe đen nhánh mắt nai,
Không gian thu nhỏ mắt ai mơ huyền,
Em nhìn nháy mắt làm duyên,
Duyên về đáy mắt đảo điên một trời ...
Ngủ Mê Trên Đôi Mắt (Việt Hải)

Em nhớ về ai
Người em mắt nai
Bờ vai nhỏ bé
Đẫm ướt sương mai
Em đang chờ ai!
Trên con đường dài
Một mình chiếc bóng
Gởi lòng xa xôi
Mắt Nai (N.T.P.)

Ðợi em về, mưa buồn hôn lên tóc
lên môi mềm, anh chìm đắm, mắt nai
Giọt long lanh ôm ấp mối tình đầy
Tim rộn rã trìu mến những giòng thơ
Ðợi em về (Vũ Thư Nguyên)Anh vẽ màu nâu quanh mắt nai
Đượm thêm những nét đẹp trang đài
Cho tròn chuỗi mộng bên song cửa
Đón chút thẫn thờ dưới sương mai
Mắt Nai (Đóa Hoa Hồng)

Một hôm mắt nai, mặt trông rất hay
Nhìn anh như đắm đuối mê say
Vì anh có duyên
Phải không mắt nai
Phải không cô bé tóc mây bay
Về trên phố cao, cùng đi với nhau
Cùng nghe hoa lá hát xôn xao
Và hai trái tim, thành hai cái chuông
Sợ gì mà cứ rung trên đường
Tình Yêu Mắt Nai (nhạc Quốc Dũng)

• Sưu Khảo : Đôi Mắt trong Thi Ca ( đoạn 1)
• Sưu Khảo : Đôi Mắt trong Thi Ca (đoạn 2)
• Sưu Khảo : Đôi Mắt trong Thi Ca (đoạn 3)
• Sưu Khảo : Đôi Mắt trong Thi Ca (đoạn 4)
• Đôi Mắt
• Mắt Mơ
• Xuân Mơ (Ca Sĩ: Bảo Yến)
• Nắng Tình
• Les yeux d'Elsa
• Les Yeux
• The first time ever I saw your face
• Saw Thee Weep
• Ngủ Đi Em